Tabakspotten

De tabakspot komt in de achttiende eeuw in gebruik, wanneer het gewoonte wordt de tabak bij grotere hoeveelheden te roken. Deze voorwerpen bestaan er van zeer kostbaar tot sober en zijn een goede indicatie voor de status van de roker.

In vermogende kringen was de tabakspot van zilver gemaakt en zij volgen altijd de laatste mode. Daardoor kunnen we de ontwikkeling in de stijlen nauwgezet volgen. Eerst de drie Lodewijkstijlen, gevolgd door de Empire, de Biedermeier en verder.

De zilveren tabakspot diende ook als voorbeeld door de tinnen tegenhanger, bestemd voor de eenvoudige milieus. Tin was uiteindelijk het zilver voor de armen. In Engeland is de loden tabakspot vooral populair geweest en ook hier zien we overeenkomst met potten van duurdere metalen.

In de negentiende eeuw wordt de tabakspot meer een burgermansvoorwerp terwijl ook de variatie toeneemt. Zilverglas gaat dan het zware lood vervangen. Daarnaast komen duizenden ceramische potten tot stand, vaak in figurale vorm. Zij ontketenen een ware rage en oogsten succes wanneer de tabakspot in huiselijke kring ter tafel komt.

Vanaf 1900 verdwijnt de tabakspot geleidelijk. Tabak wordt bij kleinere hoeveelheden gerookt, de sigaret gaat overheersen. De pot wordt bescheiden is er bestaan vooral burgermansvoorbeelden die industriematig worden gemaakt. Toch zien we de art-deco stijl er nog in terug, gevolgd door streamline en nieuwe zakelijkheid. Soms afgewisseld met een oubollig ontwerp.
Majestueuze zilveren tabakspot in Lodewijk XVI-stjil met portretmedaillons. Nederland, 1775-1785. Zilveren tabakspot tussen Lodewijk XV en Lodewijk XVI met hoog opgaand deksel. Nederland, 1760-1780.
Tabakspot in late empire stijl met ovale basisvorm geplaatst op een gezwart houten plankje met ivoren pootjes. Nederland, 1815-1830. Tabakspot van zilver in Biedermeier stijl met opvallende knorrendecoratie. Nederland, 1830-1850.
Tabakspot van tin in Lodewijk XVI-stijl met medaillons met Romeinse kezersportretten en guirlandes. Nederland, 1780-1820.
Tabakspot van tin met ronde cilindrische vorm en opgaand deksel, inwendig een loden binnendeksel om de tabak aan te drukken. Amsterdam, 1760-1780.
Tabakspot van tin met ronde cilindrische vorm en opgaand deksel, Amsterdam, 1760-1780.
Loden tabakspot met rechthoekige vorm, op het deksel een knop in de vorm van een negerhoofd,. Engeland, 1770-1800. Tabakspot van lood nog voorzien van de oorspronkelijke beschildering in rood en geel, op de buik gekruiste Engelse gebogen pijpen. Engeland, 1770-1800.
Tabaksvaatje van gekuipt hout in verschillende kleuren geschilderd, het deksel met een vaasvormige knop. Nederland, 1800-1830.
Tabakspot van lood met ingezwenkte zijden, de knop weer in de vorm van een negerkopje. Engeland, 1780-1800.
Eenvoudige cilindrische tabakspot van lood compleet met het bijbehorende loden binnendeksel om de tatak aan te drukken. Engeland, 1780-1800.
Tabakspot van lood in de vorm van een sarcofaag, het knopje van messing, Engeland, 1820-1850.
Eenvoudige tabakspot van gietijzer met messing knop. Engeland, 1800-1830. Tabakspot met bokaalvorm op voet, gemaakt van zilverglas met boeren beschildering van bloemen. Frankrijk, 1880-1900.
Originele tabakspot van fer de Berlin, gietijzer in de vorm van een tabaksbaal, de knop is een anker. Berlijn, 1830-1850.
Tabakspot van zilverglas met cilindrische pot op verhoogde voet, deksel met opgaande knop. Frankrijk, 1870-1900.
Tabakskistje van gietijzer voorzien van een modieuze groene kleur, inwendig een loden binnenkistje om het aroma te bewaren. Engeland, 1800-1840.
Opvallende en luxe tabakspot van zilverglas met vergulde ringen, knop en bladwerk op de buik. Frankrijk, 1880-1900.
Tabakspot van blik op onderschotel, op de zijkanten gedecoreerd met vergulde bladmotieven en messing knop. Nederland, 1830-1850.
Figurale tabakspot van aardewerk in de vorm van een Tiroler jongen met hoedje. Oostenrijk ?, 1880-1900.
Tabakspot van gietijzer in de vorm van een karikaturale kop met kleine gerande hoed als deksel. Engeland, 1780-1820.
Gebronsde tabakspot van aardewerk voorstellend het hoofd van een bootsman, de pet is het deksel. Frankrijk, 1880-1900.
Tabakspot van porselein in de vorm van het hoofd vam een Arabier met tulband. Duitsland, 1900-1920.
Figurale tabakspot van porselein in de vorm van een zittende vrouw die thee uit een kopje drinkt. Duitsland, Bohemen, 1850-1880.
Tabakspot van aardewerk waarbij een mannetje oprijst uit een zak, het deksel sluit op de plaats van her koord. Oostenrijk, 1880-1900.
Paar tabakspotten van steengoed of grès in de vorm van een staande en een zittende figuur. België, 1880-1900. Paar tabakspotten van steengoed of grès in de vorm van een staande en een zittende figuur. België, 1880-1900.
Tabakspot van grès in de vorm van een tropische boomstam, een houder aan de zijkant voor lucifers, afgedekt met een tinnen klepdeksel. Frankrijk, 1890-1920.
Tonvormige tabakspot van creamware in zachtgeelwitte tint, afgewerkt met bladzilver op de ringen en een rustiek oor op het deksel. Engeland, 1880-1910. Rustieke tabakspot van oranje keramiek met een bladertak op een boomschors fond, accenten van glanszilver op de details. Frankrijk ?, 1890-1910. Tabakspot van porselein in de vorm van een bos sigaren in twee linten gewikkeld. Frankrijk ?, 1880-1900.
Messing tabakspot in art decostijl met eenvoudige motiefjes en opschrift Tabak. Nederland, 1930-1940.
Tabakspot van plateel in Goudse trant maar van Belgische oorsprong. Bergen, België, 1920-1940.
Tabakspot in art decostijl van gestansd metaal voorzien van een koperlaag met donkere patina. Nederland, 1920-1940.
Sigarenpot van eikenhout uitgevoerd als een wijnvat of ton, in de deksel een humidor om de inhoud vochtig te houden, Nederland, 1955-1965.
Tabakspot van ceramiek met pjipenhouder in de wand, de zwarte glazuur afgewisseld met stof met tijgerprint. Frankrijk, 1940-1960. Tabakspot met een prachtige lusterglazuur, rondom drie schaaltjes om pijpen op te leggen. Frankrijk, 1940-1960.

Amsterdam Pipe Shop is gespecialiseerd in voorwerpen zoals op deze pagina afgebeeld.© copyright Stichting Pijpenkabinet